Paris Büyük (Ulu) Camisi’ne Atatürk’ün Katkısı

Türkiye’de Atatürk konusunda çalışan yazarlara göre, Mustafa Kemal Paşa’nın Paris Büyük Camisi’ne yıllık yardımı 10 bin Fransız frangı kadardı. İaneleri ölümüne kadar düzenli şekilde sürmüştü.

Grande Mosquée de Paris, dilimizdeki adıyla Paris Büyük (Ulu) Camisi, şehrin Quartier Latin Mahallesi’nde çok geniş bir alana inşa edildi. Planlarının çizilmesi, uygun yer araştırması yıllar sürdü; inşasına 1922’de başlandı ve 1926’da da hizmete alındı.

Paris Ulu Camisi’nin yapımında Fransız makamlarının katkısı/desteği tartışılmazdı. Fransa, Verdun Savaşı’nda yitirdiği 28 bin, Birinci Dünya Savaşı’nda kaybettiği 70 bin Müslüman askerinin - büyük çoğunluğu Cezayir asıllıydı! - anısına projeye destek verdi. Caminin ana gövdesi Mudejar stilinde, Fas’ın Fes kentindeki ünlü Karaviyyin Camisi’ni andırıyordu. 33 metre yüksekliğinde kare miranesi, Tunus’taki Ulu Cami’den esinlenmişti. Külliyenin bütünü Fas mimarisinden etkilenmişti. İçinde enstitüsü, hamamı, kültür merkezi, restoranı, kafeteryası mevcuttu.

Cami, 15 Temmuz 1926’da, dönemin Fransa Devlet Başkanı Gaston Doumergue tarafından açıldı. İlk namaz, Şaziliye tarikatı şeyhi - Cezayir asıllı! - Ahmet el-Alevi tarafından kıldırıldı. Külliyedeki İslâm Enstitüsü’nün ilk rektörü Gadduri Bin Cabrid’di. 20 yıl görev yapan Cabrid, caminin bahçesindeki hazreye gömüldü.

Paris Büyük Camii’nin şeref defterindeki kayıtlara göre, 34. Osmanlı Hükümdarı, 113. İslâm Halifesi 2. Abdülhamit ile Türkiye Cumhuriyeti’nin banisi, 1. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün mütevazı maddi katkıları olmuştu. Yardımların tam miktarı açıklanmazken, Paris Büyük Camii İmamı ve İslâm Enstitüsü Rektörü Abbas Bencheikh El Hocine, Türk yetkililerin ilgisinden memnuniyet duyduklarını belirtmişti. Türkiye’de Atatürk konusunda çalışan yazarlara göre, Mustafa Kemal Paşa’nın Paris Büyük Camisi’ne yıllık yardımı 10 bin Fransız frangı kadardı. İaneleri ölümüne kadar düzenli şekilde sürmüştü.

Paris Ulu Camii, son İslâm Halifesi 2. Abdülmecit’in son yolculuğuna uğurlanmadan önce bekletildiği mekandı. 2. Abdülmecit ya da Abdülmecit Efendi, 1924’de Fransa’nın Nice şehrine yerleşti. 1939’da da Paris’e geldi. Cuma namazlarını Ulu Cami’de kılardı. Cemaat de sürgündeki halifeye saygı gösterirdi. Abdülmecit Efendi, 1944’de Paris’te vefat etti. Cenazesi Ulu Cami’ye getirildi; tahnit edildi ve bodrumuna konuldu. Ailesi ülkeye - Türkiye’ye! - dönebileceklerini düşündüklerinden, gömülmesine izin vermedi. Mumyalanmış cenaze tam 10 yıl bekle(til)di. Cami yönetimi, halifenin cenazesinin alınmasını istedi. Abdülmecid Efendi’nin naaşı 1954 yılında Medine‘ye nakledilerek Cennetül Bâki Mezarlığı’na defnedildi.

Resmi kayıtlarına göre Paris Ulu Camisi, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilerden kaçan Yahudiler için bir sığınak vazifesi de gördü. İslâm enstütüsünün müdürü, Yahudilere Müslüman kimliği ve(di)rerek, külliyede - geçici de olsa! - saklanmalarını/barınmalarını sağladı.

Ali Hikmet İnce yazdı.

30 October 2018 17:35
2,234 kez okundu

Süzme Haber

Benzer Haberler

Pireler Karakol Bastı

Paris’in merkezindeki bir polis karakolu pireler tarafından basıldı.

Hamam Böceği Unundan Ekmek

Rio Grande Üniversitesi’nde bir çalışma grubu, etten iki kat daha fazla protein barındıran hamam böceği unundan ekmek yaptı.

Darağacında Bir Kıbrıs Sevdalısı

Türkiye’nin Kıbrıs’tan Sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu’nun sonu ise tam bir dramdı.

Taciz Yok, Şöhret Var

Ünlü yıldız Brigitte Bardot, cinsel tacize uğradığını iddia eden kadınların ünlü olmayı amaçladıklarını iddia etti.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Saatte 580 kilometre Hızla Koşan Karınca

Büyük Sahra’da yaşayan gümüş karınca dünyanın en hızlı yaratığı çıktı.

Dünyanın En Büyük Çiçeği

Dünyanın en büyük çiçeği, ‘Reflesya’ adını taşıyor. İlginç bitkinin çapı 1,20 metre civarında.

Büyük Okyanus'u Kürek Çekerek Geçti

Fyodor Konyuhov (68) adlı Rus din adamı; Büyük Okyanus’u kürek çekerek geçti.

Dedesini Dolar Milyoneri Yapan Torun

Charles W. Jackson Jr. (62) adlı emekli işçi torunu sayesinde Powerball adlı talih oyununda en büyük ikramiyeyi kazandı.

2. Abdülhamit’i Reddeden Cariye

İki dudağının ağzından çıkanın kanun kabul edildiği hükümdar, kalbini açtığı, aşkına karşılık istediği Gürcü asıllı dünya güzeli cariye tarafından reddedildi.

2. Abdülhamit Bursa’yı Başkent Yapacaktı

Sultan 2. Abdülhamit; Ruslar’ın İstanbul’a girip kendisini esir etmesinden korktu. Kutsal emanetler ve aile fertleriyle Bursa’ya geçmeyi düşündü. Ama bir haremağası fikrini değiştirmesine sebep oldu.

2. Abdülhamit’in Kadrolu Şakşakçıları

Üç farklı grup şeklinde görevlerini yapan şakşakçıların başında bir ‘şeyh efendi’ bulunurdu. Şakşakçılar, padişah nereye giderse, takip eder, dua eder ve alkışlardı.

2’nci Abdülhamit’ten Pasteur’e Destek

Osmanlı’nın 34. Hükümdarı 2. Abdülhamit, Fransız asıllı mikrobiyolog ve kimyager Louis Pasteur'e eğitimden geçirmesi-eğitmesi için 3 Türk öğrenci gönderdi.

Bandırma Vapuru’nu Jilet Yapmıştık

Tarih yazan Bandırma Gemisi, 1924’de seferden alındı. Bir yıl sonra da Haliç’e çekilip tersanede söküldü. Rivayete göre, elde edilen hammadde hurdacıya satıldı.

‘Lozan Bayramı’nı Demokrat Parti Kaldırdı

1923’den 1949’a kadar aralıksız kutlanan ‘Lozan Barış Bayramı’, 14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti tarafından - aynı yıl! - kaldırıldı.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Kemal Tahir Gençliğinde Ünlü Bir Kabadayıydı

Ünlü sosyalist romancımız Kemal Tahir gençliğinde hızlı bir kabadayıydı. Mahallesinden izni olmadan kuş bile uçamazdı.

Çay Tiryakisi Papağan

Duman adını verdiğini papağanını her gün belirli saatlerde gezdiren Mustafa Topçu; kuşunu çay içirmeden eve götürmüyor.

Abdülmecid Efendi, İttihat ve Terakki’ye Başkan Yapılacaktı

Bir İngiliz gizli belgesine göre; 2. Abdülmecid (Efendi), İttihat ve Terakki Partisi’nin liderliğine getirilecekti.

Polis, Adsız'ın Evinde Hitler'i Aradı

Fakat maalesef Hitler, tehlikeyi daha evvelden sezinleyerek dama çıkmış, dehşetli bir sıçramayla yandaki komşu Sıdıka Hanım’ın evine ulaşmış ve göz göre göre gaiplere karışmayı başarmıştı.

Gamzedeyim Devâ Bulmam, Garibim Bir Yuva Kurmam…

Tatyos Efendi, Bir Gönlüme Bir Hâl-i Perîşânıma Baktım (rast), Bu Akşam Gün Batarken Gel (uşşak), Gamzedeyim Devâ Bulmam (uşşak) gibi çok bilinen/ünlü bestelerin de sahibiydi.

Son Sultanın Son Sevdası

Son Osmanlı hükümdarı, 115. İslâm Halifesi, Sultan Vahideddin ya da Sultan Vahdettin, 1 Eylül 1921’de, son eşi, 5. karısı Nimet Nevzat Hanım ile dünya evine girdi. Padişah 61 yaşındaydı; yeni zevcesi ise 18 yaşına yeni basıyordu.