Nobel’e Aday Gösterilen Atatürk

Yunanistan Başbakanı Elefterios Venizelos (1864 - 1936), 12 Ocak 1934’de bir mektup yazıp Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermişti. Venizelos, Nobel Barış Ödülü Komitesi’ne ulaştırdığı mektupta, ‘Büyük Devrimci Mustafa Kemal’in atılımıyla sultanların mutlakiyetçi rejimi devrildi, devlet gerçek olarak laikleşti. Bir ulus çağdaş uygarlık düzeyine erişme azmiyle gelişmeye koştu,’ diyordu.

Venizelos, Osmanlı toprağı olan Girit’te dünyaya gelmişti. 1890’da Girit’teki ayaklanmaları organize etmiş, adanın Yunanistan’a geçmesinde önemli rol oynamıştı. Bu başarısıyla adını duyurmuş ve Yunan politikasının aktör isimlerinden olmuştu. İzmir’in ve Anadolu’nun işgal edilmesi fikrini savuna gelmişti. Yunan Kuvvetleri’nin 14 Kasım 1919’da İzmir’e çıkıp Anadolu’nun içlerine doğru ilerlemesi fikrinin de sahibiydi. Bu operasyonu gerçekleştirebilmek için Yunan Kralı Birinci Konstantin’i istifa ettirmişti. Venizelos, Türk Orduları’nın savaşı kazanabileceğini hesaplamamıştı. 1920 sonunda girdiği seçimleri kaybedince, Paris’e sürgüne yollanmıştı. 1928’de Atina’ya geri döndü ve ikinci defa başbakanlık koltuğuna oturdu. Türkiye’ye karşı dostluk politikaları izlemeye başladı. İki ülkenin yakınlaşmasını sağladı. Hattâ İran’daki Türkiye’nin dışişleri misyonları, bir süre Yunanistan’ı fahri olarak temsil etti. 1932’de Paris’e yeniden döndü ve ölünceye kadar burada yaşadı.

Venizelos mektubunu şöyle tamamlıyordu: ‘Gerçekten barış istedikleri takdirde en büyük farklılıkların böldüğü halklar arasında bile anlaşmaya örnek olabilecek bu barışın yaratılmasının değerli katkılarına borçlu olunan insan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’dir …’

Ali Hikmet İnce yazdı.