Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhurbaşkanı Adayı

Cumhuriyetimizin kurucusu, ilk başbakanımız, ilk cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal Paşa, kendisinden sonra aynı makama Mareşal Fevzi Çakmak’ın gelmesinin uygun olacağını söylemişti. Mustafa Kemal Paşa’nın gönlünden geçen halefi Mareşal Fevzi Çakmak’tı. Kemal Paşa, Fevzi Çakmak’ı öne çıkarırken, ‘Şüphesiz ki, konuşma ve seçme hakkı TBMM'ye aittir; ancak ben bu konudaki düşüncelerimi belirtmek isterim,’ demişti. Atatürk’ün Özel Kalem Müdürü Hasan Rıza Soyak’ın anılarında aktardığına göre, Fevzi Çakmak çevresiyle iyi diyalog kurabilmekte ve iyi geçinmekteydi. Çok iyi idareci, koordinatördü. Kaprissizdi; inandığını her zaman, her yerde, her şart altında - karşısındaki incitmeden! - söylerdi.Soyak’ın anılarında, Mustafa Kemal Paşa’nın görüşleri-sözleri şöyle aktarılmıştı:

‘Şüphesiz ki, konuşma ve seçme hakkı TBMM'ye aittir; ancak bu konudaki düşüncelerimi belirtmek isterim. Akla ilk olarak İsmet Paşa gelmektedir; kendisi bu ülkeye büyük katkılarda bulunmuştur. (…) Mareşal Fevzi Çakmak da ülkesine büyük katkılarda bulundu ve bununla birlikte herkesle de iyi geçinebilmekte. Üslerinin düşüncelerini her zaman takdir etmiş ve kimse ile kavga içerisinde değil. Bu sebeplerle kendisi devletin başı için en uygun adaydır.’

Fevzi Çakmak Paşa; İcra Vekilleri Heyeti Reisliği, yani Başbakanlık görevinde de bulunmuştu. Çakmak’ın görevi 18 ay kadar sürmüştü. Paşa, aynı süre içinde Millî Müdafaa Vekilliği (Millî Savunma Bakanlığı)’nı da yürütmüştü.

Mareşal Fevzi Çakmak; Mustafa Kemal Paşa’nın vefatı üzerine, Cumhurbaşkanlığı için adaylık önerilerini reddetmişti. Başbakan Celal Bayar’ın iki kez ziyaretini ve yinelemesini hoş karşılamamış; İnönü’nün daha doğru bir isim olacağını belirtmişti.

Fevzi Çakmak hayatı boyunca siyasete sıcak bakmamış, askerlikte karar kılmıştı. Aralıksız 22 yıl Genel Kurmay Başkanlığı yapmıştı.

Ölümünden az önceki siyaset denemesi ayrı bir yazının konusu…

Ali Hikmet İnce yazdı.