Kılıç, Devlet Kararlılığının Göstergesiydi

Günümüzün Yeni Osmanlıcıları, Ayasofya’da unutulan/tarihe terkedilen bir geleneği yeniden hatırlattı.

Ayasofya’da Cuma hutbesinde Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın sol elinde kılıçla minbere çıkması yadırgandı/- kimi çevrelerce de! - eleştirildi.

Hükümete yakın tarihçilerin açıklamasına göre, İstanbul’u fetheden Sultan 2. Mehmet de kıl(dır)dığı ilk Cuma namazından önce, hutbeye çıkarken - savaş meydanında taktığı! - kılıcı yanındaydı. Bir gelenek başlatmadı, aksine mevcudu - belirli esaslara bağlayıp! - sürdürdü. Edirne fethedildiğinde (1361 (1371(?)) 1. Murat da aynı şekilde davrandı. Kılınan ilk Cuma namazında kılıcını yanından ayırmadı.

Rivayete göre, kılıçla cemaatin önüne, aynı şekilde hutbeye çıkmak, Halife Ömer’e (585 - 644) kadar uzanırdı. İslâm devletinin 2. Halifesi davranışıyla, camideki haziruna ve kendisini izleyen halka beldenin savaşarak/kılıç gücüyle alındığını hatırlatırdı.

Kimi İslâm tarihçileri ve hadisçilere göre ise durum biraz daha farklı ve eski tarihliydi. İslâm Peygamberi, hutbe irat ederken yay veya asaya dayanırdı. Asa, uzun, düzgün, sağlam ağaçtan yapılır, üzerine yük bindiğinde bükülmezdi. Verilmek istenen mesaj: ‘Devlet sağlam ve dışarıdan gelebilecek her türlü saldırıya karşı mukavim,’ demekti.

- Peygamber’in Sünneti Olduğu Savunuldu… -

Kimi fakihler, Hazret-i Peygamber’in davranışını/sünnetini bazı halife/hükümdarların sürdürdüğünü kaydedecekti. Hanefî fukahası - özellikle de Sünnî fakihler! -, İslâm Peygamberi’nin mirasının sürdürülmesini savundu. Emevi ve Abbasi dönemlerinde halife/hükümdarlar, kılıç kuşanarak, hem İslâm’ın fetih gücünü, hem devletin ciddiyetini, hem kudretini göster(ir)di. İlerleyen asırlarda uygulama ritüelleşti. Kılıç gücüyle ele geçirilen ülkelerde cami yapılan mekânlarda tekrarlandı.

İslâm halifeleri, diğer İslâm devletlerinin hükümdarlarına da ruhsat verip kılıç kuşanma hakkı/imtiyazı tanıdı. Kıymetli mücevherlerle süslenmiş, sanat değeri yüksek kılıçlar bizzat gönderildi.

Anadolu Selçuklu Devleti’nde, sonrasında kurulan Anadolu Türk Beyliklerinin bazılarında benzer merasimlere rastlandığı kayıtlara geçti. Battal Gâzi’nin torunlarından Melik Ahmet Danişment Gazi, Tokat, Amasya, Samsun, Çorum civarlarını fethetti. Bazı kiliseleri camiye çevirdi ve Cuma hutbelerinde kılıcını yanından ayırmadı. Kılıç gücüyle/savaşılarak alınan bölgelerde uygun binalar - özellikle de kiliseler! - camilere dönüştürüldü. Samsun’un Ladik ilçesindeki Cuma Camii, tarihte kaydına rastlanılan/ulaşılan ilk örneklerden sayılabilirdi. Adı geçen mabette görevli imam, 1075’den beri Cuma namazından önce elinde kılıçla hutbe vermeye çıkardı. Aynı uygulama Kocaeli’ndeki Gâzi Süleyman Paşa ile Amasra’daki Fatih Camii’nde de süregeldi.

- Osman Gâzi de Kılıç Kuşandı… -

Osmanlı’da kılıç kuşanma töreninin/geleneğinin ilk örneği Osman Gazi döneminde görüldü. Anadolu Selçuklu Hükümdarı, Osman Bey’in Bizanslılara karşı kazandığı başarılarını ödüllendirdi. Çeşitli hediyeler ve uç beyliğini resmileştiren/sembolize eden kıymetli kılıç yolladı.

Ama çoğu tarihçilerinin kayıtlarına göre, Osmanlı hükümdarlarının sürdürdüğü kılıç kuşanma geleneğinin ciddi ilk uygulayıcısı Sultan Birinci Beyazıt idi. Kahire’deki Abbasi halifesi el-Mütevekkil’in yolladığı kılıcı, Emir Sultan’ın elinden aldı. 2. Murat da aynı zatın katıldığı ve dua ettiği merasimle kılıcı beline bağlayacaktı.

Ama kılıç takma ritüelinin esaslarını belirleyen Fatih Sultan Mehmet’ti. Hocası Akşemsettin’in elinde kılıcını kuşandı.

Osmanlı’nın son hükümdarı, Sultan Mehmet Vahdettin’in kılıcını Senusi Tarikatı’nın şeyhi Ahmet Senusi taktı.

- Fetih’e Direnenler ‘Kılıç Hakkı’na Tabi Tutuldu… -

İstanbul’un fethine direnen bölgelerdeki kiliseler - ‘kılıç hakkı’na tabi tutulup! - camiye çevrildi. Savaşmadan teslim edilen mahallelerde dini yapılara dokunulmadığı tekrar edildi. Ayasofya, o güne kadar fethedilen en muhteşem anıt eserdi ve Bizans direnişinin/muhalefetinin simgesi sayıldı.

Kılıç, hutbeye çıkan şahsın sağ elinde ise, ‘kullanılmaya hazır’dı. ‘Savaşılacak ve düşmana hak ettiği ders verilecek’ti. Sol elde taşınıyorsa, ‘barış dönemi’ydi. ‘Huzur ve refah sürecek, dosta güven, düşmana korku salınacak’tı.

Tarihin yazdığına bakılırsa ‘kılıçla görünmek’, her iki şık için de yeterince hazır olunduğunun belirtisiydi.

Günümüzün Yeni Osmanlıcıları, Ayasofya’da unutulan/tarihe terkedilen bir geleneği yeniden hatırlattı.

Ali Hikmet İnce yazdı.

27 July 2020 10:17
978 kez okundu

Süzme Haber

Benzer Haberler

Amerika’da Bakkalda Çıkan Türk Filmleri

Brooklyn’de Vatan Bakkaliyesi’nin sahipleri Haydar ve Hüseyin Beyler, Muzaffer Tema’yı sever, takdir ederdi. Kendisine müjde verdiler: Tema’nın da rol aldığı 3 Türk filminin kusursuz kopyaları kendilerindeydi.

İslâm Halifesinin Hristiyan Oğlu

12. Osmanlı hükümdarı, 91. İslâm halifesi 3. Murat’ın İskender Yahya adlı bir şehzadesi vardı. Şehzade öldürülmekten son anda kurtarıldı ve bir kilisede Hıristiyan şeriatine göre yetiştirildi.

Devleti Haraca Bağlayan Hanım Sultan

Safiye Sultan, yüklü rüşvet ve hediyeler karşılığı yaptırdığı tayinlerde çok etkiliydi. Sadrazam atayacak/atatacak güce dahi ulaştı.

Şükûfe Nihal: Nâzım’ın Aşkını Reddeden Şaire

Şükûfe Nihal Hanım; hem ülkenin ilk kadın üniversite mezunuydu, hem saraylıydı, hem de edebiyatın pek çok dalında eser sahibiydi.

‘Örtülü Ödenek’ten Maaşa Bağlanan Başbakan

Menderes’ten önce aynı görevdeki Şemsettin Günaltay’a aylık 3.000 TL ödeme yapılırdı.

Sefaletin Göbeğinden Şöhretin Zirvesine

Yokluğu/yoksulluğu aşamayan Suphi Kaner, öldükten sonra daha da ünlendi ve acı kaderiyle anıldı/hatırlandı.

Kirkor Cezveciyan Veya Kenan Pars

İyi giyimi, burjuva görünüşü, olgun tavrı, mevki sahibi/zengin kötü adam rollerinin değişmez aktörü olmasına yetmişti.

Erol Taş: İyi Yürekli Kötü Adam

Türk sinemasının ‘iyi yürekli kötü adamı’ Erol Taş aslen Erzurum’un Karaköse ilçesindendi.

2 Aylık Buzağıya Cinsel Saldırı Suç Sayılmadı

Zanlı ve buzağıdan alınan DNA örnekleri Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı’na incelemeye gönderildi. Çıkan raporda, örneklerin uyumlu olduğunu belirlendi.

‘Lozan Bayramı’nı Demokrat Parti Kaldırdı

1923’den 1949’a kadar aralıksız kutlanan ‘Lozan Barış Bayramı’, 14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti tarafından - aynı yıl! - kaldırıldı.

Keşfettiği Pirelere Kızlarının Adlarını Verdi

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Öğretim Görevlisi Adem Keskin; yeni keşfettiği 2 pire türüne kızlarının isimlerini verdi.

Kayınpederin Cenazesine Gelmeyen Geline Ceza

Kayınpederinin cenazesine katılmayan gelin suçlu ve kusurlu bulundu; tazminat ödemeye mahkûm edildi.

2 Aylık Buzağıya Cinsel Saldırı Suç Sayılmadı

Zanlı ve buzağıdan alınan DNA örnekleri Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı’na incelemeye gönderildi. Çıkan raporda, örneklerin uyumlu olduğunu belirlendi.

‘Lozan Bayramı’nı Demokrat Parti Kaldırdı

1923’den 1949’a kadar aralıksız kutlanan ‘Lozan Barış Bayramı’, 14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti tarafından - aynı yıl! - kaldırıldı.

Bir Sevda Masalı: Rahşan İle Bülent

Ecevit çifti, Bülent Bey’in sınıf arkadaşı, gazeteci/yazar Altemur Kılıç’ın kaleme aldığı piyesin sahneye konulma aşamasında tanıştı. Bülent Ecevit, Rahşan (Aral) Ecevit’i ilk görüşte beğendi ve sevdi.

Keşfettiği Pirelere Kızlarının Adlarını Verdi

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Öğretim Görevlisi Adem Keskin; yeni keşfettiği 2 pire türüne kızlarının isimlerini verdi.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

İsrail, Kaslı Müezzini İşten Çıkardı

Yanık sesli, kaslı müezzin Masri; sporun, özellikle de vücut geliştirmenin İslâm dinine aykırı olmadığını savunuyor.

2. Abdülhamit’in Kadrolu Şakşakçıları

Üç farklı grup şeklinde görevlerini yapan şakşakçıların başında bir ‘şeyh efendi’ bulunurdu. Şakşakçılar, padişah nereye giderse, takip eder, dua eder ve alkışlardı.

Nazmiye Demirel’in Ajanlık Denemesi

Aslına bakılırsa Demirel, iki yıldır Cuma gününü sevmez olmuştu. Ordu’nun darbe yapmasından korkuyordu. Ordu, ülke yönetimine el koyma eylemlerini hep Cuma günü gerçekleştirmişti.

‘Lozan Bayramı’nı Demokrat Parti Kaldırdı

1923’den 1949’a kadar aralıksız kutlanan ‘Lozan Barış Bayramı’, 14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti tarafından - aynı yıl! - kaldırıldı.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

İsrail, Kaslı Müezzini İşten Çıkardı

Yanık sesli, kaslı müezzin Masri; sporun, özellikle de vücut geliştirmenin İslâm dinine aykırı olmadığını savunuyor.

Portre Ressamı Enver Paşa

Paşa’nın güzel sanatlara özellikle de resme karşı hevesi ve kabiliyeti vardı.

Trump Çifti Yataklarını Ayırmış

Başkanlık Seçimi’ni kaybedip Beyaz Saray’dan ayrılmak zorunda kalan Donald Trump ve güzel eşi Melania hakkında söylentiler bitmedi.

Trump’ın Şahsi Papazı’nın Kehaneti Fos Çıktı

ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘Ruhani Danışmanı’/’Şahsi Papazı’ Paula White-Cain’in - seçimlerden hemen önce! - Florida’da düzenlediği ayinde söylediği, ‘Zaferin ayak seslerini duyuyorum. Seçimleri kazanacağız!’ şeklindeki kehaneti fos çıktı.

ABD Kirli Çamaşırları Bedava Yıkıyormuş

Post’un haberine göre, ABD Başkanı’nın resmi konutu Beyaz Saray’ı ziyaret eden resmi konukların şahsi elbiseleri bedava yıkanıyordu.

Bir Aylık Asgari Ücrete Bir Kilo Beyaz Peynir

Venezüella’da asgari ücretle çalışan bir işçi, - Ağustos ayında! - ücretinin tamamını ödediği takdirde evine ancak bir kilo beyaz peynir götürebildi.

Beyin Yiyen Amip Paniği

ABD’nin Teksas eyaletinde Covid-19 salgınından sonra ‘beyin yiyen amip’ paniği başladı.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Yıldırım Önal Gazetecileri Sevmezdi

Magazin muhabirleri Önal’ın sanatçı kişiliğini, sanatındaki üstün başarısını dikkate almazdı. Daha çok da özel yaşantısını kaleme alır, alkol alışkanlığını sıkça tekrarlamayı yeğlerdi.

Cenazesi Kokup Çürümeye Başlayan Padişah

Sultan 2. Mehmet’in cesedinin terkedildiği karanlık odadan kötü kokular yayılmaya başladı. Üzerinden elbiseleri çıkarılmayan, sıcaktan şişen ve çürümeye başlayan cesedin yanına girmek mümkün değildi.

Venedik Casusu’nun Yavuz Sultan Selim Raporu

15’inci ve 16’ncı asırda, Osmanlıların en ciddi düşmanlarından Venedik Cumhuriyeti de çok sayıda casusu yollamış, devletin nabzını tutmaya çalışmıştı.

Nü Resim Çizen Halife

Abdülmecit Efendi’nin Türk resim sanatındaki önemi, ilk sayılabilecek nü resmi yapmasıydı.

Terzi ve Kuyumcu Maymunlar

Onuncu Abbasi Halifesi Mütevekkil (822 - 861) hayvansever bir hükümdardı. Beslediği ve sahibi olduğu hayvanın zeki, becerikli ve uysal olmasını isterdi.

Binlerce Odalığı Olan Halife

Mütevekkil Billâh; zamanının çoğunu güzel kadınlarla geçirmekten zevk alırdı.

‘Dilenci’ Halife

Abbasi halifesi Kahir Billah, darbecilerin dediğini yapmayınca, önce gözlerini ve saltanatını, sonra servetini kaybetti, en sonunda da dilenmeye başladı.

Beşar Esad’ın Damat Adayı Kayıplara Karıştı

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın (51) biricik kızı Zeynüşşam’a (16) aşkını açıklayan ve ‘Senden asla vazgeçmeyeceğim,’ diye sevgi ve inat dolu mesajlar gönderen asker kayıplara karıştı.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Fatih’in Türbesi’ni Temizleyen Âlim

Fatih dostlarının oluşturduğu ekip, kolları sıvadı. Tarihi türbeyi ellerinden geldiğince temizledi ve onarımına vesile oldu.

2. Abdülhamit’i Reddeden Cariye

İki dudağının ağzından çıkanın kanun kabul edildiği hükümdar, kalbini açtığı, aşkına karşılık istediği Gürcü asıllı dünya güzeli cariye tarafından reddedildi.

Amerika’da Bakkalda Çıkan Türk Filmleri

İslâm Halifesinin Hristiyan Oğlu

Devleti Haraca Bağlayan Hanım Sultan

Safiye Sultan, yüklü rüşvet ve hediyeler karşılığı yaptırdığı tayinlerde çok etkiliydi. Sadrazam atayacak/atatacak güce dahi ulaştı.

Şükûfe Nihal: Nâzım’ın Aşkını Reddeden Şaire

Şükûfe Nihal Hanım; hem ülkenin ilk kadın üniversite mezunuydu, hem saraylıydı, hem de edebiyatın pek çok dalında eser sahibiydi.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Fatih’in Türbesi’ni Temizleyen Âlim

Fatih dostlarının oluşturduğu ekip, kolları sıvadı. Tarihi türbeyi ellerinden geldiğince temizledi ve onarımına vesile oldu.

2. Abdülhamit’i Reddeden Cariye

İki dudağının ağzından çıkanın kanun kabul edildiği hükümdar, kalbini açtığı, aşkına karşılık istediği Gürcü asıllı dünya güzeli cariye tarafından reddedildi.

Akif’in Mezarının Üzerinden Yol Geçecekti

Yetkililer ve vatandaşlar ilgilenmezse, anıt mezarın üzerinden bulvar geçecekti.

Devlet Kayıtlarında Ayasofya

Bütün bilinen ve söylenilenin aksine devletin kayıtlarında Ayasofya her zaman ‘cami’ olarak yer aldı. Diyanet İşleri Başkanlığı 1988’de bir imam hatip bile atadı.

Fatih’in Türbesi’ni Temizleyen Âlim

Fatih dostlarının oluşturduğu ekip, kolları sıvadı. Tarihi türbeyi ellerinden geldiğince temizledi ve onarımına vesile oldu.

2. Abdülhamit’i Reddeden Cariye

İki dudağının ağzından çıkanın kanun kabul edildiği hükümdar, kalbini açtığı, aşkına karşılık istediği Gürcü asıllı dünya güzeli cariye tarafından reddedildi.

Akif’in Mezarının Üzerinden Yol Geçecekti

Yetkililer ve vatandaşlar ilgilenmezse, anıt mezarın üzerinden bulvar geçecekti.

Bir Sevda Masalı: Rahşan İle Bülent

Başbakanlığın Kasasından Çıkan Donun Gizemi

İhtilal sonrası Başbakanlık'taki resmi kasadan çıkan ve Yassı Ada Duruşmalarında delil diye kabul edilen kadın donunun 'düzmece delil' ve aslında erkek donu olduğu ileri sürülmüştü.