İlk Şehit Savaş Pilotumuz Yüzbaşı Cengiz Topel

Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Kıbrıs’taki soydaşlarımızı Rum saldırganlara karşı korumak için düzenlenen hava operasyonlarında görevliydi; uçak grubunun lideriydi. Uçağı düşürüldü ve paraşütle atlamak zorunda kaldı. İndiği yerde Rum askerleriyle çatışmaya girdi; ağır yaralı olarak teslim alınabildi. Ama ülkesine cenazesi geldi. Rum çeteciler, kahraman Türk askerini bir dizi işkenceye tabi tuttu. Topel; Cumhuriyet döneminin ilk hava şehidiydi.

Şehidin cenazesini gören bir şahidin anlatımına göre, cenazenin işkence gördüğü kolayca anlaşılıyordu. Edep yerleri ezilmişti. Kafasının sol tarafına beton çivisine benzer çok iri çivi çakılmıştı. Sol ayağı kırılmıştı. Boğazından göbeğine kadar göğsü yarılmıştı; sonradan da çuval gibi gelişigüzel dikilmişti. Cesedi inceleyen bir doktorun beyanına bakılırsa, iç organları tamamen alınmıştı; akciğerleri ve kalbi yerinde değildi.

Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, 1934’de İzmit’te doğdu. İlk ve ortaokulu İstanbul-Kadıköy’de okudu. Lise eğitimini 1953’de Kuleli Askerî Lisesi’nde tamamladı. Aynı Yıl Kara Harp Okulu’na kabul edildi ve 1955’de ‘asteğmen’ rütbesiyle mezun oldu. 1961 yılında, Eskişehir 1. Ana Jet Üssü’ne tayin edildi; 1963’de de ‘yüzbaşı’ rütbesine terfi etti.

Rum çeteleri, 5 Ağustos 1964’de, Erenköy ve Mansur bölgelerinde, hücumbotlarla denizden, tanklarla karadan saldırıya geçti. Bir yandan da Rum piyade birlikleri ani ve şiddetli harekâta girişti. BM kuvvetleri, saldırı ve katliam harekâtı karşısında sessiz/tarafsız kalmayı yeğledi, müdahalede bulunmadı. Rumlar, sahildeki Türk balıkçı teknelerine/motorlarına ateş açmaktan da çekinmedi.

Türkiye; Kıbrıs’taki soydaşlarına yapılan saldırı ve tecavüzlere sessiz kalamazdı ve kalmadı da… Kıbrıs Türkü’ne ilk yardım 7 Ağustos’ta dört uçakla yapıldı. Gerçekleştirilen bir ‘uyarı uçuşu’ydu. Erenköy’de kahramanca direnen, gözlerini Türkiye’ye çevirmiş mücahitler için umut oldu. Uyarı uçuşu, 8 Ağustos’ta yinelendi. Eskişehir’deki 112. Filo Komutanlığı’nda 4 adet F100D jetinden oluşan bir dörtlü kol oluşturuldu. Grubun lideri Yüzbaşı Cengiz Topel, 2 numarası Üsteğmen İzzet Öztarhan, 3 numarası Yüzbaşı Kamil Aydın ve 4 numarası da Üsteğmen Ethem Sancak’tı. Hedefleri Rum mevzilerinde korku yaratmak ve çok önemli hedefleri imha etmekti. 

Harekât planlandığı gibi yürütüldü. Ancak grup komutanı Yüzbaşı Cengiz Topel’in kullandığı F100D jeti, ikinci dalışına hazırlanırken vuruldu. - 40 yıl sonra, Cengiz Topel’in uçağını vuran uçaksavar ateşinin, Yunanistan’ın gizlice Kıbrıs’a gönderdiği Faethon adlı savaş gemisinden açıldığı ortaya çıktı! - Paraşütüyle inmek zorunda kaldı. Topel; Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy adlı Türk yerleşim merkezlerinin arasına indi. Ama bulunduğu yer bir asfalt yoldu; Peristeronori adlı Rum köyünün hemen yakınından geçiyordu. - Şehidimizin cesedini inceleyenler, iniş anında bir ayağının kırıldığını ve çene kemiğinin zedelendiğini iddia ettiler. -

Yüzbaşı Cengiz Topel, kendisini jiple takip ettiği anlaşılan 3 Rum askeri ile karşılaştı. Tabancasındaki mermileri sonuna kadar kullandı; yanına hiç kimseyi yaklaştırmadı. Ama kaderin garip bir cilvesi sonucunda esir alındı.

Yüzbaşı Cengiz Topel, yaralı olmasına bakılmaksızın psikolojik baskıya/işkenceye maruz bırakıldı. Televizyona çıkıp Türkiye aleyhine konuşma yapması istendi. Topel, Rumların isteğini reddedince, acımasızca işkenceye tâbi tutuldu. Sonunda ruhunu teslim etti.

Türkiye; Rum tarafını sıkıştırdı; BM’yi devreye soktu. Yaralı olduğu bilinen Topel’in hemen ülkesine geri verilmesini istedi. Israrlı tavrımız sonuç verdi: 11 Ağustos’ta, 22.00 dolayında Lefkoşe’de Kıbrıs Türk Hastanesi’ne Kızılhaç temsilcilerince bir tabut teslim edildi. Görgü şahitlerinin ifadesine göre, içindeki Yüzbaşı Cengiz Topel’in çıplak cesediydi.

Şehidimizin ailesi de son gelişmeden habersizdi. Uçağın düştüğünü, oğullarının esir tutulduğunu biliyorlardı. Evdeki radyo bozuktu; haberleri dinleyemiyorlardı. Evlerinin bulunduğu sokağa hiçbir gazeteci sokulmuyordu. Acılı haberi öğrenmeleri engellendi. Anne Mebuse Topel, sevgili oğlunun şahadetini 13 Ağustos’ta yapılan cenaze töreninde öğrenebildi.

Aziz şehidimizin cenaze namazı Sultan Ahmet Camii’nde kılındı. Hükümet üyeleri, komutanları, mahşeri bir kalabalık dinî törende hazır bulundu. 800’den fazla çelenk gönderilmişti. Şehit Yüzbaşı Cengiz Topel için Kıbrıs, Adana ve Ankara’da da ayrı ayrı törenler yapıldı. Edirnekapı Sakızağacı Hava Şehitliği’ne defnedilirken mezarına Kıbrıs’tan getirilen toprak da konuldu.

Şehit Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in adı, 700’e yakın okul, park, sokak, cadde ve benzeri toplumsal toplanma merkezlerine verildi; sürekli hatırlanması sağlandı. Oysa tarih kahramanları hiç unutmazdı/unutturmazdı…

Ali Hikmet İnce derledi ve yazdı.